(Thuế được hiểu như là khoản thu bắt buộc vào ngân sách nhà nước, được pháp luật quy định rõ ràng với các tổ chức kinh tế và các thành viên ở trong xã hội. Nộp thuế chính là nghĩa vụ phải thực hiện của chủ thể thuộc đối tượng đóng thuế theo đúng như quy định của pháp luật đưa ra. Và một trong những loại thuế quan trọng để góp phần thúc đẩy ngân sách nhà nước chính là thuế thu nhập cá nhân. Vậy thuế thu nhập cá nhân là gì? Trong bài viết dưới đây Vietcham sẽ giúp bạn giải đáp và đưa đến bạn những thông tin hữu ích nhất.
Khái niệm thuế thu nhập cá nhân
Dựa vào Luật thuế thu nhập cá nhân 2007 (sửa đổi, bổ sung trong năm 2018) cũng như là một số nghị định, thông tư hướng dẫn có thể hiểu:
Thu nhập cá nhân trong kinh tế là thuật ngữ đề cập đến tất cả các khoản thu nhập của một cá nhân kiếm được trong niên độ thời gian nhất định từ tiền lương, đầu tư và các khoản khác, nó tổng hợp tất cả các thu nhập thực nhận bởi tất cả các cá nhân hoặc hộ gia đình. Thông thường thu nhập cá nhân phải chịu đánh thuế thu nhập.
Vậy thuế thu nhập cá nhân là thuế trực thu, nghĩa là được tính dựa trên thu nhập của người nộp thuế khi đã được trừ đi các khoản thu nhập được tính miễn thuế và khoản giảm trừ gia cảnh theo quy định của Luật thuế thu nhập cá nhân cùng những văn bản, hướng dẫn liên quan.
Thuế này sẽ thu vào một số khoản thu nhập cao chính đáng của cá nhân để nhằm thực hiện việc điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, giúp góp phần thực hiện công bằng xã hội và gia tăng được nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.
Vai trò của thuế thu nhập cá nhân
Thuế thu nhập cá nhân không chỉ có vai trò quan trọng với ngân sách nhà nước mà còn góp phần thực hiện công bằng xã hội, hãy cùng tìm hiểu ngay vai trò của Personal Income (Viết theo nghĩa tiếng anh):
→ Đối với nền kinh tế xã hội
Tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước
Thuế chính là nguồn thu chủ yếu cho ngân sách nhà nước và trong đó có thuế thu nhập cá nhân. Khi kinh tế ngày càng phát triển thì thuế thu nhập cá nhân cũng có sẽ gia tăng nhanh chóng và tỷ lệ thuận với thu nhập bình quân đầu người.
Góp phần thực hiện công bằng xã hội
Ở Việt Nam thì sự chênh lệch giàu nghèo còn khá là rõ rệt phần đông có thu nhập thấp. Thường thì thuế thu nhập cá nhân sẽ chỉ áp dụng với những đối tượng có thu nhập trung bình trở lên, cao hơn mức khởi điểm của thu nhập chịu thuế. Vậy nên mặc dù thuế thu nhập cá nhân chưa mang đến nguồn thu lớn cho ngân sách Nhà nước nhưng lại có vai trò quan trọng góp phần vào chính sách công bằng xã hội.
Điều tiết vĩ mô nền kinh tế
Thuế thu nhập cá nhân được xem như là công cụ giúp điều tiết vĩ mô, kích thích tiết kiệm, đầu tư theo hướng là nâng cao năng lực hiệu quả xã hội. Khi thông qua việc điều tiết giảm bớt thu nhập của những đối tượng có thu nhập cao và phân phối lại cho những đối tượng có thu nhập thấp hơn. Góp phần quan trọng trong việc tăng các chế độ phúc lợi xã hội.
Phát hiện thu nhập bất hợp pháp
Trên thực tế, nhiều khoản thu nhập của một số cá nhân sẽ đến từ các nguồn bất hợp pháp như là nhận hối lộ, tham ô, kinh doanh hàng cấm, trốn thuế, lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Thuế thu nhập cá nhân sẽ góp phần phát hiện nên các hành vi sai trái, giúp xã hội ngày càng phát triển.
→ Đối với hệ thống thuế
Khắc phục hạn chế của các loại thuế khác
Thuế thu nhập cá nhân sẽ giúp khắc phục được những hạn chế của các loại thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu dùng. Những loại thuế này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến người nghèo nhiều hơn do khi tiêu thụ cùng lượng hàng hóa, mọi người đều phải chịu tiền thuế như nhau.
Hạn chế thất thu thuế thu nhập doanh nghiệp
Trong doanh nghiệp thường sẽ tồn tại 2 loại thuế là thuế nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp, chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau.
Trong trường hợp nếu như doanh nghiệp kê khai cao hơn thực tế các chi phí thì phải trả cho cá nhân để trốn thuế, thì các cá nhân sẽ được kê khai tăng thêm sẽ phải nộp thêm thuế thu nhập cá nhân với phần phát sinh. Do đó sẽ giúp góp phần khắc phục hạn chế thất thu về thuế.
Đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân
Căn cứ vào Điều 2 Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 được quy định như sau:
(1) Đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân là cá nhân cư trú có thu nhập chịu thuế quy định tại mục 3 phát sinh trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam và cá nhân không cư trú có thu nhập chịu thuế quy định tại mục 3 phát sinh trong lãnh thổ Việt Nam.
(2) Cá nhân cư trú là người đáp ứng một trong các điều kiện sau đây:
- Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên tính trong một năm dương lịch hoặc tính theo 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam;
- Có nơi ở thường xuyên tại Việt Nam, bao gồm có nơi ở đăng ký thường trú hoặc có nhà thuê để ở tại Việt Nam theo hợp đồng thuê có thời hạn.
(3) Cá nhân không cư trú là người không đáp ứng điều kiện quy định tại (2) mục này.
Tại sao người lao động phải nộp thuế thu nhập cá nhân?
Đóng thuế luôn được xem là nghĩa vụ của mọi công dân trên lãnh thổ Việt Nam. Bằng khoản đóng góp từ thu nhập cá nhân thì sẽ tăng thêm nguồn thu cho nhà nước và đảm bảo công bằng xã hội.
Khi bạn chịu thuế TNCN nghĩa là bạn đang có mức thu nhập cao hơn mức thu nhập khởi điểm nhà nước yêu cầu chịu thuế. Nên là dù có trừ đi các khoản miễn thuế và giảm trừ gia cảnh thì người lao động vẫn sẽ có khả năng nuôi sống bản thân và gia đình.
Đóng thuế TNCN sẽ góp phần bình ổn được khoảng cách chênh lệch xã hội và tầng lớp giàu nghèo.
Đóng thuế TNCN làm tăng trưởng nền kinh tế nước nhà, tạo ra được công ăn việc làm cho người lao động, đảm bảo được cuộc sống đầy đủ hơn cho những đối tượng gia cảnh khó khăn bằng các chính sách phúc lợi.
Tổng hợp quy định và luật thuế thu nhập cá nhân
Dưới đây Vietcham sẽ gửi đến bạn hệ thống các văn bản pháp luật hiện hành liên quan đến thuế thu nhập cá nhân:
→ Luật
– Luật số 04/2007/QH12 ngày 21 tháng 11 năm 2007, Luật Thuế thu nhập cá nhân, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2009;
– Luật số 26/2012/QH13 ngày 22 tháng 11 năm 2012, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế Thu nhập cá nhân ngày có hiệu lực từ ngày 01 tháng 07 năm 2013.
→ Nghị định
Nghị định 65/2013/NĐ – CP ngày 27 tháng 06 năm 2013, Quy định chi tiết một số điều của Luật thuế TNCN và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế TNCN, ngày có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 07 năm 2013.
→ Thông tư
| Thông tư 111/2013/TT – BTC ngày 15 tháng 08 năm 2013, | Hướng dẫn thực hiện luật thuế TNCN, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 10 năm 2013; |
| Thông tư 128/2014/TT – BTC ngày 05 tháng 09 năm 2014, | Hướng dẫn về việc giảm thuế TNCN đối với cá nhân làm việc tại khu kinh tế, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 20 tháng 10 năm 2014 và thay thế Thông tư số 176/2009/TT-BTC ngày 09 tháng 9 năm 2009 của Bộ Tài chính; |
| hông tư 92/2015/TT-BTC ngày 15 tháng 06 năm 2015, | Thay đổi, bổ sung một số điều của thuế TNCN có hiệu lực thi hành kể từ ngày 30 tháng 07 năm 2015 và áp dụng cho kỳ tính thuế thu nhập cá nhân từ năm 2015 trở đi; |
| Thông tư 04/VBHN – BTC ngày 05 tháng 02 năm 2015, | Hợp nhất các văn bản: Thông tư 111/2013/TT-BTC, Thông tư 119/2014/TT-BTC và Thông tư 151/2014/TT-BTC. |
| Thông tư số 25/2018/TT-BTC, ngày 16 tháng 3 năm 2018 | Hướng dẫn nghị định số 146/2017/NĐ-CP ngày 15 tháng 12 năm 2017 của chính phủ và sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 78/2014/TT-BTC ngày 18 tháng 6 năm 2014 của Bộ tài chính, Thông tư số 111/2013/TT-BTC ngày 15 tháng 8 năm 2013 của Bộ Tài Chính. |
Thông tư 25/2018/TT-BTC, Hướng dẫn Nghị định 146/2017/NĐ-CP sửa đổi Thông tư 78/2014/TT-BTC, Thông tư 111/2013/TT-BTC với quy định:
“ Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán, bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu, quyền mua cổ phiếu, trái phiếu, tin phiếu, chứng chỉ quỹ và các loại chứng khoán khác theo quy định tại Khoản 1 Điều 6 của Luật chứng khoán. Thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu của các cá nhân trong công ty cổ phần theo quy định tại Khoản 2 Điều 6 của Luật chứng khoán và Điều 120 của Luật doanh nghiệp.”
Cách tính thuế thu nhập cá nhân
Thuế thu nhập cá nhân là thuế tính theo tháng, có thể kê khai theo tháng hoặc quý, những sẽ được quyết đoán theo năm. Thường sẽ có 3 cách tính thuế thu nhập cá nhân dành cho 3 đối tượng khác nhau:
- Cá nhân cư trú ký hợp đồng lao động có thời hạn từ 3 tháng trở lên. Tính thuế thu nhập cá nhân sẽ theo biểu thuế lũy tiến
- Cá nhân không ký hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng sẽ khấu trừ 10%
- Cá nhân không cư trú khấu trừ 20% (thường sẽ là người nước ngoài).
Thuế thu nhập cá nhân có vai trò quan trọng với nền kinh tế và xã hội. Vậy nên việc hoàn thành đóng thuế là nghĩa vị của mọi công dân Việt Nam để xây dựng nên nền kinh tế nước nhà ngày một vững mạnh hơn.
☑️ Mời bạn xem thêm nhiều bài viết khác:
- 🔸 Thuế tài sản: Khái niệm, vai trò, phương pháp đánh thuế
- 🔸 Import and Export taxes: Khai niệm & cách tính thuế
- 🔸 General Manager: Khái niệm, vai trò & trách nhiệm
Trên đây Vietcham đã thông tin đến bạn về thuế thu nhập cá nhân là gì? Và vai trò của thuế thu nhập cá nhân với nền kinh tế – xã hội. Hi vọng thông qua bài viết này, bạn sẽ hiểu hơn về hệ thống tính thuế của quốc gia. Nếu có thắc mắc gì về vấn đề trên, hãy liên hệ với chúng tôi để trao đổi thông tin nhé.
